OPISY RAS:
- owczarek niemiecki
- owczarek kaukazki
- polski owczarek podhalański
- owczarek szkocki długowłosy

Owczarek niemiecki - rasa zaliczana do grupy psów pasterskich i stróżujących. Jedna z najpopularniejszych ras nie tylko w Polsce ,ale również na świecie. Budzi podziw swoją wszechstronnością, harmonijną budową ciała, nie wymagającą sztucznych zabiegów. Jest psem niezwykle inteligentnym, odważnym, oddanym i wiernym towarzyszem. Predyspozycje owczarka są bardzo duże. Od lat jest wykorzystywany jako pies policyjny w specjalnych zadaniach, w straży granicznej, w GOPR, jako przewodnik osób niewidomych, jest niezrównanym tropicilem - ma najlepszy węch spośród innych psów. Potrafi przystosować się praktycznie do każdych warunków, nadaje się do ogrodu jak również do mieszkania. Aby owczarek spełniał nasze oczekiwania musimy go szkolić, a ponieważ lubi dominować, potrzebuje stanowczego przewodnika. Bardzo chętny do pracy, odpowiednio prowadzony od szczeniaka, szybko się uczy. Tak więc wszystko w naszych rękach, od nas zależy, czy pies będzie wspaniałym towarzyszem naszej rodziny - naszych dzieci, czy psem agresywnym, nieposłusznym, który zamiast dostarczyć nam radości przysparza nam samych kłopotów. O tej rasie można pisać dużo i tak nie napisałoby się wszystkiego. To trzeba przeżyć samemu. Wspólna praca, przeżycia, to niezapomniane chwile, które wzbogacą nasze doświadczenia i rozjaśnią szare życie.

Owczarek kaukaski jest starą rasą psów wywodzących się jak sama nazwa wskazuje z Kaukazu. Pochodzi on prawdopodobnie od tych samych azjatyckich i środkowo – wschodnich przodków co wszystkie psy pilnujące stad. Na podstawie przeprowadzonych badań czaszek polegających na pomiarach wielkości i analizie ich budowy stwierdzono, że uzyskane wyniki wskazują na możliwość, że kaukaz jest potomkiem wilka europejskiego. Inni autorzy wskazują na pochodzenie owczarka kaukaskiego od psów szpicowatych, które w wyniku krzyżowania z miejscowymi rasami doprowadziły do powstania różnych odmian kaukazów.
W sposób udokumentowany rasa ta istnieje od około 600 lat. Wysoce prawdopodobnym jest, że istnieje ona jednak dużo dłużej, gdyż wzmianki o owczarku kaukazki znaleźć można już w czasach przedchrześcijańskich.  Pierwszy człon nazwy pochodzi od rosyjskiego słowa „owca”. Mimo tej zbieżności określenie „owczarek kaukaski” nie jest całkowicie poprawne. Kaukaz, a dokładniej mówiąc kaukazy, istnieje bowiem parę odmian rasy – nie jest psem pasterskim, jak na przykład borber collie czy owczarek z Bergamo, jest raczej psem obrończym i stróżującym, którego zadanie polegało – a w jego ojczyźnie dzieje się tak nadal – na utrzymaniu stada z dala od niedźwiedzi i wilków.
Rasa ta rozpowszechniona była na całym terenie byłych republik radzieckich a zwłaszcza w Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie, a także republik autonomicznych Kabardi – Bałkarii, Dagestanie i Kałmucji. W związku z rozległością tych obszarów i braku planowej hodowli w dzisiejszym tego słowa znaczeniu, wykształciły się w nich regionalne odmiany, które znacznie różniły się między sobą wyglądem.  Należy pamiętać o tym, że gdy nie istniał żaden wzorzec rasy, psy dobierane były tylko pod kątem użyteczności i cech charakteru. U owczarka kaukaskiego do najważniejszych niezaprzeczalnie cech należały ostrość, czujność, samodzielność i odporność. Nie ma jednak żadnych przesłanek, które mogłyby wskazywać na kojarzenie par w celu uzyskania konkretnej odmiany kolorystycznej szczeniąt lub ich specyficzne cechy budowy, między innymi takie jak wygląd ucha.
Jako stróż, a do tego został stworzony musiał znosić różne często niesprzyjające warunki atmosferyczne. Spał na dworzu w pewnej odległości od stada owiec i bacznie obserwował, czy nie zagraża życiu zwierząt żaden drapieżnik. Jeżeli takowy pojawił się na horyzoncie, pies zaczynał szczekać, lub w razie narastającego niebezpieczeństwa atakował. Do dziś dnia, przedstawiciele tej rasy, aby mieć na oku całe stado, na miejsce obserwacji wybierają wzniesienia i pagórki. Gdy pies zobaczy lub wyczuje potencjalne niebezpieczeństwo – czeka, nie atakuje od razu, lecz pilnie obserwuje postępowanie intruza. Gdy przekroczy on granice terytorium psa, bez względu na to, czy jest to człowiek, czy inny pies zostanie zaatakowany. Jednak, jeżeli osobnik stanowiący zagrożenie dla bezpieczeństwa stada lub terenu oddali się, kaukaz nie będzie kontynuował pogoni uznając, że zażegnał niebezpieczeństwo.
Wracając do typów owczarka kaukaskiego, w literaturze tematu można znaleźć różne podziały. Po pierwsze niektórzy autorzy dzielą tą rasę na cztery regionalne odmiany takie jak: gruziński (pies masywny i krępy), azerbejdżański (dość lekki i smukły), dagestański (mniejszy o zwartej budowie) i kangalijski (duży, silny i masywny). Inni wymieniają tylko trzy, takie jak: gruziński, północnokaukaski i transkaukaski. Lub dzielą je na dwie większe grupy: kaukaskiego owczarka stepowego (wysokonożny, szczupły, dość lekki) i kaukaskiego owczarka górskiego (przysadzisty, ciężki o kwadratowej sylwetce). Ponadto stosują oni także podział na psy długo i krótkowłose.
Po raz pierwszy ustalony został wzorzec owczarka kaukaskiego w 1984 roku. Psy tej rasy zaczęły się rozprzestrzeniać po świecie począwszy od roku 1969, kiedy to zaczęły pojawiać się w byłym NRD, a w 1979 były już na terenach dawnego RFN. Wkrótce owczarka można było spotkać w całej Europie, gdzie szturmem zaczął zdobywać serca hodowców.
Owczarek kaukaski jest urodzonym stróżem i obrońcą swojego terytorium. Zdecydowany w reakcjach bywa wyjątkowo niebezpieczny w stosunku do obcych ludzi a czasami nawet psów. Sprowokowany atakuje bez większego ostrzeżenia. Jest psem samodzielnym, zrównoważonym, można powiedzieć, że nawet nieustraszonym. Jednymi z najważniejszych cech tej rasy jest nieufność w stosunku do obcych, nieprzekupność i niezwykłe przywiązanie do właściciela. Jest typowym psem obronno - stróżującym, który wspaniale wywiązuje się z powierzonych mu obowiązków. Mimo swoich gabarytów, nie jest zwierzęciem ociężałym lecz wyjątkowo zwinnym, szybkim i krzepkim molosem.
Nie jest to pies dla każdego, wymaga solidnej socjalizacji, opanowanego pana, który będzie potrafił swoim zachowaniem i umiejętnościami ustalić hierarchię w domu. Zdarza się, że niektóre osobniki tej rasy będą konsekwentnie nie tolerować innych ludzi i zwierząt na swoim terytorium. Nie powinno szkolić się go w kierunku obrończym, gdyż wrodzone umiejętności i instynkt pozwalają mu w zupełności wypełniać powierzone mu zadania. Potrzebuje bardzo dużego kontaktu i obcowania z człowiekiem. Jest bardzo pojętny, przyswajanie nowych komend nie sprawia mu żadnych trudności, wielkim ułatwieniem podczas szkolenia jest dobry kontakt z przewodnikiem. Owczarek kaukaski nie jest psem, którego da się do czegokolwiek zmusić, należy więc rozpocząć socjalizację i kształcenie od najmłodszych lat. Wykorzysta on każdą niekonsekwencję i zgodę właściciela do postępowania według swojego uznania. Dobrze ułożony pies zaakceptuje każde zwierze lub człowieka należącego do stada. Tym samym stanie się ono podlegające ochronie psa. Wszystkie nowości łatwiej przyjmuje za młodu.
Jak każdy molos w rękach nieodpowiedzialnego właściciela owczarek kaukaski stać się może wyjątkowo niebezpiecznym zwierzęciem. Absolutnie nie nadaje się na pierwszego psa niedoświadczonego właściciela.

Polski owczarek podhalański Od kiedy człowiek udomowił zwierzęta i rozpoczął ich hodowlę, od tego czasu towarzyszy mu pies, pies stróż i obrońca. Około 6000 lat p.n.e. plemiona neolityczne rozproszyły się po całym obszarze euroazjatyckim. Wszędzie towarzyszyły im duże psy, pilnujące stad owiec, kóz i bydła. Zwłaszcza w terenach górzystych wypas zwierząt był trudny z uwagi na ciężkie warunki atmosferyczne, drapieżniki i trudny, niedostępny teren. Pies pasterski miał za zadanie nie tylko pilnować stada, lecz przede wszystkim bronić go przed takimi drapieżnikami jak wilk i niedźwiedź. Odszukiwał zaginione lub zranione sztuki , służył również człowiekowi jako pies pociągowy. Z wysokich hal górskich pasterze zwozili ser, mleko i skóry na targ. Przez setki lat owczarki kształtował klimat i rodzaj wykonywanej pracy. Selekcjonowano psy przede wszystkim na cechy użytkowe, ale również na ich maść ( miały się upodobnić do hodowanych zwierząt ). Prefero- wano psy o maści białej, lub białej z niewielkimi znaczeniami. Wynika to z wielu powodów; biały owczarek wielkością przypominający owcę i nasiąknięty jej zapachem jest nierozpoznawalny dla wilka, a przez stado zaakceptowany. Polski Owczarek Podhalański, podobnie jak jego kuzyni ( słowacki Czuvacz, węgierski Kuvasz czy włoski Abruzzo - Ma- remma) jest typowym, doskonałym psem pasterskim. Jego ojczyzną jest niewielki obszar Podhala w polskich Tatrach. Właśnie tam, w ciężkim terenie, ubogim, trudnym w uprawie, psy te ciężko pracowały, służąc człowiekowi. Owczarek Podhalański musiał spełniać wiele funkcji, był niezastąpionym stróżem stada i obejścia, był też pewnym obrońcą. Ten efektowny i elegancki pies jest silny, czujny, odważny a zarazem łagodny. Podobnie, jak hodujący go górale, Podhalan jest niezależny , polega w dużej mierze na sobie i własnej intuicji. Od innych ras pasterskich wyróżnia go łagod- ność połączona z pewnością siebie, troskliwość i opiekuńczość w stosunku do dzieci i zwierząt, inteligencja i łatwość przy- stosowania się do różnych warunków i zmian . Przywiązuje się do całej rodziny. Owczarek jest psem ogólnoużytko- wym; wykorzystywany był w wojsku do ochrony granic państwa i pracy wartowniczej, do pracy w policji ( obecnie w Omsku na Syberii), jako przewodnik osób ociemniałych oraz poruszających się na wózkach inwalidzkich i kulach. Nie ma tendencji do włóczęgostwa ani nie wymaga żadnej specjalnej pielęgnacji. Jego szata (pokryta jak u owcy lanoliną) staje się „ samoczyszcząca ”, każde błoto wykrusza się po krótkim czasie. Ich sierść jest słabo tolerowana przez pasożyty, więc bardzo łatwo utrzymać ją w czystości. Podhalan nie wymaga ciągłej obecności człowieka. Zostawiany sam przy do- mu całkowicie oddaje się ulubionemu zajęciu - pilnowaniu. Traktuje to zadanie bardzo poważnie. W ciągu dnia pozornie jest mało aktywny, lecz od zmierzchu aż do rana z pewnością nic i nikt nie przemknie się niezauważony . Tendencje do stróżowania mają wrodzoną, już 2-3 miesięczne szczenięta próbują bezczelnie oszczekiwać „intruzów”. Dorosłe osobniki są nieprzekupne i nieufne. Zadbany i dobrze prowadzony Podhalan nie przyjmie podrzuconego jedzenia. Owczarek Podhalański ( zwany też górskim lub tatrzańskim ) jest bardzo popularny w Holandii, w Niemczech, w Belgii oraz we Francji. Również w Stanach Zjednoczonych prowadzone są coraz liczniej hodowle naszej rasy. Doceniono tam pomoc i pracowitość Podhalanów. Również w Polsce spotyka się coraz większe zainteresowanie tą piękną rasą. Ma wiele zalet , a do tego jest efektownym towarzyszem, czujnym stróżem i wiernym obrońcą w krytycznych sytuacjach. Nigdy nie zaatakuje bez powodu. Warto bliżej przyjrzeć się i zainteresować Polskim Owczarkiem Podhalańskim - ambasadorem polskiej kynologii.

Owczarek szkocki długowłosy – Collie rough - należy do grupy psów pasterskich (zdj. 1), a jego pochodzenie nie jest do końca jasne. Najprawdopodobniej wywodzi się on od starożytnych psów pasterskich (z terenu Afryki płn.) przywiezionych na wyspy brytyjskie przez Rzymian. Psy te jako nieprzystosowane do chłodniejszego klimatu wyspy, krzyżowano z mniejszymi psami pilnującymi stad bydła i koni, o nieprzemakalnym krótkim, lecz gęstym i szorstkim włosie. Kilka różnych typów psów pomagających pasterzom (Smithfield, Old Welsh Grey,Welsh Blue Grey, Welsh Hillman, Black and Tan, Scotch Collie, Irish Collie, Lowland Collie oraz Highland Collie) wykształciło się w obecnej Wielkiej Brytanii, Szkocji i Irlandii, a duża migracja ludzi sprawiła, że wymieszały się one z czasem w zależności od ukształtowania terenu i zakresu pracy jaką wykonywały. Te rodzime psy owczarskie dały w rezultacie cztery różne typy psów, z których powstały cztery odrębne dziś rasy Collie - Rough, Smooth, Border i Bearded. Nazwa rasy – Collie wywodzi się z różnych źródeł. W dialekcie celtyckim wszystko co jest użyteczne nazywa się collie - w Szkocji po dziś dzień wiele sprzętów na farmach jest poprzedzona słowem collie. „Col” to także w języku anglo-saksońskim „czarny” – takiej maści były też pierwotne owczarki szkockie (czarne, czarno-białe, czarno-podpalane). Przez setki lat collie współpracowały ze szkockimi pasterzami. Musiały być bardzo pojętne, odporne na warunki atmosferyczne, wytrzymałe i zdolne do długotrwałego posuwistego biegu. Ze względu na specyficzne warunki wypasu owiec w Szkocji, górzyste i często mało dostępne obszary wrzosowisk, musiały być też bardziej samodzielne niż ich kontynentalni kuzyni, pracujący na otwartych i zagospodarowanych terenach. Wymagano od nich świetnej orientacji w terenie, gdyż odszukiwały zagubione w górskich wąwozach owce i samodzielnie doprowadzały je do stada. Psy z tamtego okresu różniły się eksterierem od hodowanych obecnie. Były niższe, miały szerszą i krótszą kufę i wyraźniej zaznaczony przełom czołowy (zdj. 2) – przypominały dzisiejsze Border Collie. Przypuszcza się, że ówczesne owczarki krzyżowano z seterami szkockim i irlandzkimi, nowofundlandem oraz chartem rosyjskim. Do dziś zdarzają się psy cechujące się typową charcią głową, – co jest w tej rasie uważane za wadę. Psy pracujące na niżej położonych terenach, miały krótką, przylegającą i szorstką szatę. Z odmiany tej w późniejszym okresie wyodrębniono rasę odrębną rasę owczarka szkockiego krótkowłosego (Collie smooth). Na wystawie Birmingham, w 1860 r. po raz pierwszy zaprezentowano owczarki szkockie długowłose. W tym okresie rozpoczął się też szybki rozwój rasy. Niewątpliwie przyczynił się do tego także fakt, iż królowa Wiktoria była wielką miłośniczką tych psów. Pojawiła się odmiana psów o umaszczeniu śniadym i marmurkowym, a rasa bardzo zyskała na popularności. W 1871 r. pojawił się legendarny śniady OLD COCKIE. Ponieważ barwa śniada jest barwą dominującą psy o tym umaszczeniu w krótkim okresie stały się bardzo liczne. Pierwszym wystawowym collie o umaszczeniu blue-merle był urodzony w 1873 r. SCOT . W latach 80-ych XIX w. psy o tym umaszczeniu były już rzadkością, podczas gdy pół wieku wieku wcześniej było to jedno z najbardziej rozpowszechnionych umaszczeń. Za sprawą licznych importów collie stały się bardzo liczne i popularne w Stanach Zjednoczonych. Pierwsze owczarki szkockie długowłose pojawiły się w Polsce w latach 20-tych XX w. Jednak były one raczej nieliczne i ciężko mówić o prawdziwej, planowej hodowli. W wyniku II wojny światowej i późniejszej izolacji od światowej kynologii, jakość pogłowia tej rasy była bardzo niska. W latach 70-ych za sprawą importów z Czechosłowacji, zwiększyła się ilość owczarków szkockich pokazywanych na wystawach i powstały pierwsze większe polskie hodowle.. Jednak psy w typie zachodnioeuropejskim, pojawiły się dopiero pod koniec lat 80-ych. i w latach 90-ych.